1815 Viyana Kongresi

Napolyon savaşları neticesinde vuku bulan 1815 Viyana Kongresi nedir? Viyana kongresi alınan kararlar nelerdir?

Viyana Kongresi ve Kararları
Fransız İhtilali Serisi:

Viyana Kongresi ve Devletler

» Viyana Kongresi 1814 yılı ortalarında topladı. Rus Çarı, Prusya Kralı ve Avusturya İmparatoru başta olmak üzere, bütün irili ufaklı krallıkların, dükalıkların ve prensliklerin hükümdarları Kongre'ye bizzat katıldılar.

İngiltere’nin Kongre'de gerçekleştirmek istediği iki gayesi vardı.

1-Savaşlar sırasında Fransa ve Hollanda'dan ele geirmiş olduğu sömürgeleri elinde tutmak

2-Avrupa'da kuvvet dengesinin bozulmamasıydı. İngiltere özellikle Rusya ile Avusturya'nın kuvvetlenmesini istemiyordu. Bundan dolayı, Rusya'ya karşı gerektiğinde kullanabilmek için Prusya'nın kuvvetli bir pozisyona sahip olmasına taraftardı. Avusturya'nın karşısında da Fransa'yı desteklemek istiyordu ve bunun için de Fransa'nın fazla ezilmesine tarftar değildi. Öte yandan Manş kıyılarının tekrar Fransa'nın kontroluna girmesini önlemek için de, Hollanda ile Belçika'nın birleştirilerek, burada kuvvetli bir devletin kurulmasını istiyordu.

» Avusturya Prusya ile Rusya'nın büyümelerine engel olmak istiyordu. Rusya'nın Polonya'da, Prusya'nın da Saksonya'da gözü vardı. Avusturya bundan hoşlanmıyordu. Özellikle Prusya'dan çekiniyor ve Prusya'nın, Almanya'nın liderliğini eline almasından endişe ediyordu. Bu sebeple, Avustarya'ya göre, Prusya, topraklarını genişletecekse, bunu Saksonya tarafında değil, Ren taraflarında yapmalıydı. Bu suretle Prusya ile Fransa bir çıkar çatışması içine girerdi. Ayrıca, Fransa üzerinde baskıda bulunabilmek için, Avusturya, Kuzey İtalya'nın da kontrolunu elinde tutmak istiyordu.

» Rusya birinci planda Polonya'ya yerleşmek ve ondan sonra da Osmanlı Devletine dönmek istiyordu.

» Prusya ise hem Saksonya' da ve hem de Ren bölgesinde yayılmak istiyordu. Tabii bu durum kendisini Avusturya ile çatışma içine sokacağından, Kongre'de Rusya ile ortak hareket etmek istiyordu.

» Dört büyük devletin, Kongre'ye gelirken kafalarındaki düşünceler bunlardı. Açıktır ki bu dünüşceler birbiri ile çatışmaktaydı.

» Kongre'nin en önemli iki şahsiyeti, Avusturya Başbakanı Metternich ile Fransa Dışişleri Bakanı Talleyrand olmuştur. Bunlar Avrupa diplomasisinin iki kurt diplomatıydı. Özellikle Matternich, Viyana Kongresi'nden itibaren, 19. yüzyılın büyük kısmında, milletlerarası politikada başrolü oynayacaktır.

» Talleyrand’a gelince: Onun Kongre'deki durumu gerçekten güçtü. Çünkü yenilmiş bir devleti temsil ediyordu. Bu sebeple, Fransa'yı Kongre'den mümkün olduğu kadar az zararla çıkarmak istiyordu. Bunun için "Meşruiyet İlkesi" denen bir ilke ortaya attı. Bu ilkeye göre, Napolyon savaşlarından önceki meşru hükümdarlar, tahtlarına ve topraklarına iade edilmeliydi. Talleyrand'ın bu ilkesi iyi tuttu. Avrupa'nın eski küçük krallıkları ve devletleri Talleyrand'ın etrafında toplandılar ve Talleyrand Kongre' de büyük prestij ve destek kazandı.

» Başka bir olay da Talleyrand'ın durumunu kuvvetlendirdi. 1814 Rusya Varşova'yı ve Prusya da Saksonya'yı işgal etti. İngiltere ve Avusturya bu ikisine karşı cephe aldılar. Fakat Talleyrand'ın tutumu da önem kazanmıştı. Talleyrand, İngiltere ile Avusturya'yı, Kongre'nin bu iki büyük kuvvetini destekledi ve onların yanında yer aldı. Bunun sonucu olarak da, 8 Ocak 1815'de, İngiltere, Avusturya, ve Fransa arasında, Rusya ve Prusya'ya karşı bir ittifak imzalandı. Talleyrand'ın bu politikası kendisine Kongre'de büyük itibar etkinlik kazandırdı.

» Rusya ve Prusya da, üç devletin kendilerine karşı birleştiğini görünce, Polonya ve Saksonya meselesinde fazla ileri gitmeye cesaret edemediler.

» Kongre devam ederken Napolyon'un Elbe'den kaçtığı ve Fransa'ya geldiği haberi bir bomba gibi patladı. Bunun üzerine devletler, alınmış olan kararları bir "Act Final" yani bir "Nihai Sened" haline getirip, 9 Haziran 1815’de imzaladılar ve tekrar karşısına çıkmaya koştular.

Viyana Kongresi Kararları

1-İngiltere: Akdeniz'de Malta Adası ile Yedi Ada'yı Güney Afrika'da Hollanda'ya sömürgeleri alarak, sömürge imparatorluğunu bir hayli genişletiyordu.

2-Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu 38 devletten meydana gelen bir Germen Konfederasyonu şekline sokuluyordu. Avusturya da bu Konfederasyon'un başına getiriliyordu. Bu ise, Avusturya'nın Almanya'yı kontrol altına alması demekti.

3-Polonya eskiden sahip olduğu toprakları alıyordu. Bu topraklar ise, esas itibarile Poznan bölgesiydi. Böylece Prusya, doğuda topraklarını yine genişletmiş olmaktaydı. Prusya'nın Batı'da kazançlarına gelince: Bir defa, Saksonya'nın beşte ikisini alıyordu. Keza Vestfalya'nın çok büyük kısmı da Prusya'ya veriliyordu. Prusya, Napolyon savaşlarının sonunda topraklarını büyütmüş oluyordu.

4-Avusturya, Polonya'dan Doğu Galiçya'yı alıyordu. Lombardiya ve Venedik'i alarak Po nehrine dayanıyordu. Buna karşılık Avusturya, Belçika'yı kaybediyordu. Fakat Avusturya'nın Viyana Kongresi'nde kazandığı en büyük zafer, Almanya'yı, her şeye ve özellikle Prusya'ya rağmen, yine dağınık bir halde tutmaya muvaffak olmasıydı.

5-Rusya, Viyana Kongresi kararları ile, 1807 Tilsit Antlaşmasında ele geçirdiği Finlandiya'yı muhafaza ediyordu. Fakat, Tilsit'te Napolyon'un kurmuş olduğu ve Rusya'nın da tanımış olduğu Varşova Büyük Dükalığı'nın en büyük kısmı da yine Rusya'ya geçiyordu. Rusya'ya geçen Polonya toprakları, Almanya'nın kalbine saplanmış bir hançer gibiydi. Viyana Kongresi'nin Polonya'nın bölüşülmesi için aldığı kararlara göre, Avusturya, Prusya ve Rusya, Polonya'dan aldıkları topraklarda bulunan Polonyalıların, "milli müesseselerini" kurmalarına izin vereceklerdi. Yani bir çeşit özerklik yönetimi uygulanacaktı. Lakin buna hiç kimse uymadı.

6-Hollanda tekrar Krallık oluyor ve bağımsızlığını kazanıyordu. Fakat, İngiltere'nin istediği şekilde, Hollanda ile Belçika birleştirildi ve buna Niederland Devleti adı verildi. Ayrıca Lüksemburg Büyük Dükalığı da, Hollanda Kralı'nın şahsına veriliyordu. İngiltere'nin Hollanda ile Belçika'yı birleştirmesinin sebebi, Fransa'ya kuzeyden baskı yapabilecek kuvvetli bir devlet kurmaktı.

7-İsveç Finlandiya'yı kaybettiği için, bu kaybını karşılamak üzere İsveç Krallığına Norveç verildi. Danimarka, 1807 de Napolyon ile ittifak yaptığı için, Viyana Kongresi'nde cezalandırıldı ve Norveç elinden alınarak İsveç'e verildi.

8-İtalya'nın durumuna gelince: Sardunya Krallığına, Nice, Savoie ve Cenova topraklarının katılması ile, Fransa'nın güneyinde kuvvetli bir devlet meydana getirilmiş oluyordu. Orta İtalya' da Papalık Devleti'nin varlığı kabul edildi.

9-İsviçre ise bağımsız ve daimi tarafsız bir devlet oluyordu. Böylece, Fransa ile Avusturya arasına da bağımsız bir devlet sokulmuş olmaktaydı.

» Viyana Kongresi'nin siyasal sorunların dışında aldığı bir karar da, insanlık için bir yüz karası olan zenci esaret ve ticaretinin yasaklanmasıydı. Lakin, Viyana Kongresi, zenci ticaretini tamamen yasaklayamadı.

Napolyon'un Dönüşü ve Sonu

» Viyana Kongresi sonrası Fransa' da Kral'a karşı genel bir hoşnutsuzluk vardı.

» Diğer taraftan, Napolyon'a karşı birleşmiş olan Avrupa, Viyana Kongresi'nde çıkar çatışmaları ve anlaşmazlıklar içine düşmüştü. Yani hem dışardan ve hem de içerden bakınca, şartlar gayet müsait görünüyordu. Napolyon harekete geçmeye karar verdi. Gizlice Elbe adasından kaçtı.

» Napolyon, Fransa topraklarına ayak bastığından itibaren, halkın büyük sevgi gösterilerile karşılaştı. Ne var ki bütün Avrupa tekrar Napolyon'a karşı birleşmekte gecikmedi.

» Napolyon, Fransa'yı 1792 sınırları içinde tutacağını bildirdi ise de, Avrupa devletlerinin kendisine karşı birleşmesine engel olamadı ve Avusturya, Rusya, Prusya ve İngiltere, Napolyon'u tanımadıklarını ilan ettiler. Napolyon, teşebbüslerinin sonuç vermediğini ve devletlerin tekrar savaşa hazırlandıklarını görünce, o da Avrupa'nın Yedinci Koalisyon'una karşı askeri hazırlıklara başladı. İlk hareket eden Napolyon oldu. 14 Haziran 1815 de askerlerini Belçika'ya soktu. Müttefik kuvvetleri ile Napolyon'un askerleri 1815 de Waterloo'da karşılaştılar. Napolyon'un kuvvetleri ezildi.

» Bu defa artık her şey bitmişti. Napolyon'un ikinci imparatorluğu tam 100 gün sürmüştü. İngilizler tarafından yakalandı. 2 Ağustos 1815 de Müttefikler arasında Paris'te imzalanan bir anlaşma ile, Napolyon'a "esir" muamelesinin yapılmasına ve korunması görevinin İngiltere'ye bırakılmasına karar verildi. Yine bu anlaşma ile, Napolyon, İngiltere'nin tesbit edeceği bir yerde gözetim altında tutulacaktı.

» Napolyol Afrika’nın küçük Saint-Helene adasına sürüldü. 1821 de yine Sainte-Helene'de kanserden öldü.

» Napolyon'un Sainte-Helene'e sürülmesinden sonra, Fransa Müttefiklerle ikinci defa barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı.

» 20 Kasım 1815 de Fransa ile, Avusturya, Rusya, Prusya ve İngiltere arasında imzalanan barış antlaşmasna göre, Fransa bu sefer 1790 sınırlarına çekiliyordu. Bu, Fransa'nın kuzeyde bir takım toprakları daha kaybetmesi demekti. Yine bu antlaşma ile Fransa, beş yılda 700 milyon frank savaş tazminatı ödeyecekti ve bu süre içinde kuzey Fransa Müttefiklerin işgali altında kalacaktı.

1815 Viyana Kongresi konusuyla ilgili olarak bu konuda okumanızı tavsiye ettiğim iki yazım bulunmaktadır. Okumanızı öneririm.

Viyana Kongresi nedir ve alınan kararlar nelerdir üzerinde durduk. Güzel bir şekilde Viyana Kongresi anlatmışızdır. 

Paylaş⤵

Murat Cenk

YÖNETİCİ Murat Cenk