Kısaca - Özetle İbni Sina Kimdir?

"BÜYÜK Türk bilginidir. İbni Sina  hayatına baktığımızda Ailesi Belh'ten gelerek Buhara'ya yerleşmişti. İbni Sina, babası Abdullah, mâliyeye ait bir görevle Afşan'dayken, orada doğ du. Olağanüstü bir zekâ sahibi olduğu için, daha 10 yaşındayken Kur'ânı Kerim'i ezberledi, 18 yaşında çağının bütün ilim lerini öğrendi, 57 yaşındayken Hemedan'da öldüğü zaman 150'den fazla eser bıraktı. En ünlüleri şunlardır: «Eş-Şifa», «EnNecût (Kurtuluş)», «El-Kanun Fi-l-Tıb (Hekimlik)»." ( 1971:4)

Kısaca İbni Sina kimdir? Hayatı ve Eserleri


İbni Sina ve Hayatı ve Eserleri (Kitapları)

"ibni Sina hayatı, daha çocukluğunda, çevresini hayretlere düşüren bir zekâ ve hafıza örneği göstermiştir. Küçük yaşta çağının bütün ilimlerini öğrenmişti. Gündüz ve gece okumakla vakit geçirir, mum ışığında saatlerce, çoğu zaman sabahlara kadar çalışırdı. Pek az uyurdu. Kafası öylesine doluydu ki, uyanıkken çözemediği bir takım meseleleri uykusunda çözer ve uyandığı zaman cevaplandırılmış bulurdu. Devrinin büyük bilginleri gibi o da, her alanda okumuş, öğrenmişti." ( 1971:4)

"Bir keresinde, Aristo metafiziğini inceliyordu. Defalarca okuduğu halde bir türlü esasını kavrayamamıştı. Buhara çarşısında gezerken yaymacıda bir kitap gördü. Mezat tellâlı, bunu satın almasını, bu sayede birçok meseleyi kolayca halledebileceğini söyledi. Bir mezat tellâlının bildiği kitabı bilememek, ibni Sina’ya Çok güç geldi. Onun okuma huyunu herkes öğrendiği için, bilhassa kitap satıcıları kendisini tanıyorlardı. ibni Sina, kendisine tavsiye edilen Fârabi'nin Aristo'ya ait şerhini satın aldı. Bir defa okumakla, o çözemediği noktaların büyük bir açıklığa kavuştuğunu gördü: «Şükür sana Yârabbi» diye secdeye kapandı ve Fârabî'nin yolunda fukaralara sadaka dağıttı. Oysa, İbni Sînâ doğduğu zaman Fârabî otuz yaşındaydı ve bu olay geçtiği sırada da hayattaydı." ( 1971:4)

ibni Sina’nın hayatı hayret verici bir özelliğe sahiptir.

" İbni Sina, Sâmân devleti hükümdarı tarafından, Buhârâ'daki devlet kitaplığı memurluğuna tayin edilmişti. Bu sayede pek çok eseri elinin altında bulduğu için vaktini kitap okumak ve yazmakla geçirdi. Hükümdar öldüğü zaman o, henüz yirmi yaşındaydı ve Buhârâ'dan ayrılarak Harzem'e gitti. El-Bîrûni gibi büyük bir şöhret ve değerin, onun çalışkanlığına, bilgisine değer vermesi, kendisini yanına kabul etmesi, beraber çalışması, hakkında kıskançlığa yol açtı. Bu yüzden takibata bile uğradı. Harzem'de barınamayarak yeniden yollara düştü. Şehirden şehre dolaşa dolaşa nihayet Hemedan'a kadar geldi ve orada karar kıldı." ( 1971:4)

"İbni Sina, çoğu fizik, astronomi ve felsefeyle ilgili olarak yüzden çok eser yazmıştı. Farsça olan birkaçı dışında bunların hepsi Arapça'dır. Çünkü o devirde ilim eserlerini Kur'an diliyle yazmak âdetti. Arapça'ya bu bakımdan değer verilirdi. Bilhassa tıp ilmine dair araştırmaları son derece orijinal ve doğrudur. Bu yüzden doğu ve batı hekimliğine kelimenin tam anlamıyle, 600 yıl, hükmetmiştir. Kendisinden sonra yetişen Gazâli, Fârabî'yi ondan öğrenmiştir. Düşünce ve anlayış bakımından İbni Sina, Fârabî ile İmam Gazâli arasında bir köprü vazifesi görür. Yunan felsefesini İslâm ilmi olan Kelâm ile, yâni Tanrı bilgisiyle bağdaştırmağa uğraşmıştır. Eğer o gelmeseydi, Fârabî'nin kurduğu temel Gazâli'nin yorumuyle gelişemeyecek, arada büyük bir boşluk hasıl olacaktı." ( 1971:4)

" İbni Sina Eserleri batı dillerine Lâtince yoluyle çevrilerek Avicenna diye şöhrete ulaşan İbni Sînâ, yanlış olarak bir süre Avrupa'da İranlı hekim ve filozof olarak tanınmıştır. Bunun da sebebi, İbni Sina eserlerini Türkçe yazmamış olmasındandır... Bununla beraber, batılılarda kendisini Hâkim-i Tıb, yani hekimlerin piri ve hükümdarı olarak kabul etmişlerdir. 16 yaşındayken pratik hekimliğe başlayan İbni Sînâ, resmî saray doktorluğu da yapmıştır. Ama şöhreti her ne kadar tıp ilmiyle ilgiliyse de asıl kişiliği, Ortaçağ'da uzun süre tartışma konusu olan Tanrı varlığının mutlak bir zorunluluk olduğu konusundaki Kelâm meselelerine getirdiği kesin çözüm yolundan ileri gelmektedir." ( 1971:4)

"Matematik, astronomi, geometri alanlarında geniş araştırmaları vardır. İnsan bilgisinin Tanrı'yı ve kâinatı mutlak şekilde anlamağa elverişli olmadığını söylerken, aklın varlığını kabul eder, insandan bağımsız bir ruhun varoluşu, İbni Sina’ya göre Tanrı'dan yansıyan bir delildir." ( 1971:4)

"İbni Sina, tıp araştırmaları yaparken bazı hastalıkların bulaşmasında göze görünmeyen birtakım yaratıkların etkisi olduğunu, yani mikropların varlığını sezmiş ve bu bilinmeyen mahlûklardan İbni Sina eserlerinde sık sık bahsetmiştir. Mikroskopun henüz bilinmediği bir devirde böyle bir yargıya varmak çok ilginçtir." ( 1971:4)

"İbni Sina’yı kâfir saymak ve küfründen dolayı cezaya çarptırmak isteyenler de vardı. Onun şarap içtiğini ileri sürerek sövüp sayanlar da çoktu. Bu it­ hamlardan üzülen İbni Sînâ. güzel bir şiirle düşmanlarına meydan okumuş ve kendini hoş bir şekilde müdafaa etmiştir." ( 1971:4)

Netice itibariyle İbni sina’nın hayatından kısaca bahsettik. İbni sinanın kim olduğunu eserlerinin neler olduğunu anlattık.

Kaynakça: 100 Ünlü Türk, Hürriyet Yayınları, 1971